Ekspert deyir ki, istehlakçının aldadılması qanunvericiliyin kobud şəkildə pozulması sayılır; AQTA inkar edir: “Qeyd olunan istehsal tarixli mal əti konservi ölkəmizə idxal olunmayıb”

Rusiyada fəaliyyət göstərən “Qlavprodukt” şirkətinin Azərbaycana göndərdiyi mal əti konservlərində donuz əti DNT-si aşkar edilib. Bu barədə “İnsayder” nəşri məlumat yayıb. Məlumata görə, şirkətin halal adı altında bişmiş mal əti konservləri Rusiya Silahlı Qüvvələrinə və Azərbaycan da daxil olmaqla bir neçə müsəlman ölkələrinə göndərilib.

Məhsulun genetik analizinin nəticələrindən sonra qanunsuzluqar aşkar olunub. Bildirilir ki, sözügedən şirkət bu ilin iyulunda keçmiş kənd təsərrüfatı naziri Aleksandr Tkaçeyevə yaxın qurumun nəzarəti altına keçib. Sentyabrda aparılan analizə əsasən, “Family Budget” markalı 500 qramlıq bişmiş ət konservlərində donuz ətinin DNT-si aşkar edilib. Bu “Qlavprodukt”un Oryol vilayətindəki törəmə şirkəti olan “Oryolprodukt” ASC tərəfindən istehsal edilib.

“Azad İstehlakçılar” ictimai birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Cebheinfo.az saytına bildirib ki, ölkənin quru və hava sərhədlərindən heç bir ərzaq AQTA-nın yoxlaması, rəyi olmadan ölkəyə daxil ola bilməz. 

Söhbət insanların aldadılmasından gedir. Yəni kimsə donuz əti almaq istəyirsə, alsın, amma halal ət adı ilə vətəndaşlara kələk gəlmək ciddi qanunsuzluqdur. 

Bəs xarici ölkələrdən ölkəyə konservlər idxal olunduqda AQTA tərəfindən yoxlanılırsa, niyə donuz əti mal əti adı altında satılır və bu, istehlakçı hüquqlarının pozulması deyilmi?

Asim Vəliyev

Qida eksperti Asim Vəliyev mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a bunları deyib: “Ölkəyə daxil olan bütün ərzaq məhsulları, o cümlədən konservlər Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin nəzarətindən keçmədən dövriyyəyə buraxıla bilməz. Agentlik idxal prosesində məhsulların sənədlərini, mənşəyini, tərkibini və uyğunluğunu qiymətləndirir. Amma beynəlxalq ticarətin genişliyi, müxtəlif istehsalçıların bazara çıxması, bəzi şirkətlərin bilərəkdən yanlış etiketləmə təcrübələrinə əl atması riskləri tam aradan qaldırmır. Bu baxımdan araşdırmaların aparılması, məhsulun ölkəyə daxil olduğu mərhələdən satış nöqtəsinədək bütün zəncirin yenidən yoxlanması vacibdir.

Burada əsas problem halal adı altında donuz komponentinin gizli şəkildə istifadə edilməsidir. İslam dinində donuz əti və ondan hazırlanan məhsullar qəti şəkildə haram sayılır. Bu qadağa Qurani-Kərimdə açıq şəkildə qeyd edilib. Müəyyən fövqəladə vəziyyətlər istisna olmaqla, müsəlmanların bu məhsulu istehlak etməsi dini baxımdan yolverilməzdir. Məhz buna görə halal etiketi istehlakçı üçün sadəcə ticarət işarəsi yox, dini və mənəvi məsuliyyət daşıyan bir zəmanətdir. Bu etimadı qəsdən pozmaq həm etik, həm hüquqi, həm də reputasiya baxımından ağır nəticələr yarada bilər".

Ekspert qeyd edir ki, istehlakçının aldadılması qanunvericiliyin kobud şəkildə pozulması sayılır: “Tərkibi yanlış göstərilən və ya istehlakçını çaşdıran etiketləmə qanunla qadağandır. Bu halda satışa çıxarılan məhsulun tərkibində donuz DNT-sinin olması, amma halal və mal əti adı altında təqdim edilməsi nəinki aldatma, həm də sağlamlıq və dini etiqad azadlığının pozulması kimi qiymətləndirilə bilər. Həm idxalçı şirkət, həm də istehsalçı bu məsuliyyətdən yayınmamaq üçün izahat təqdim etməli, dövlət qurumları isə fakt araşdırmasını tam şəkildə aparmalıdır.

Bu kimi hallar istehlakçılara açıq mesaj verir ki, məhsul seçərkən etiketə əlavə olaraq istehsalçı haqqında məlumat, sertifikatların mövcudluğu, mənşə ölkəsi və qablaşdırma üzərindəki identifikasiya kodları diqqətlə yoxlanmalıdır. Əgər şübhəli məqamlar varsa, istehlakçı həm agentliyə, həm də istehlakçı hüquqlarını müdafiə edən təşkilatlara müraciət etməlidir. Şəffaflıq və ictimai nəzarət nə qədər güclü olarsa, belə halların qarşısı bir o qədər tez alınır". 

Qeyd edək ki, məsələ ilə bağlı AQTA-ya da sorğu ünvanladıq. Qurumun cavabında bunlar bildirilib: “Bildiririk ki, Rusiyanın ”Oryolprodukt" ASC-nin mediada qeyd olunan istehsal tarixli mal əti konservi məhsul partiyası ölkəmizə idxal olunmayıb". 

Halal standartı - məhsulların və xidmətlərin İslam qaydalarına uyğun şəkildə hazırlanmasını təmin edən qaydalar toplusudur. Bu standartın əsas məzmunu xammalın halal mənşəli olmasını, istehsal prosesində haram və ya nəcis maddələrlə çirklənməməsini və məhsulun gigiyena baxımından təhlükəsiz olmasını tələb edir. 

Afaq MİRAYİQ